کد مطلب:193648 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:93
آیا ابلیس در آسمان مسؤولیتی داشت؟
جمیل بن دراج گوید: از امام صادق - علیه السلام - سؤال كردم: آیا ابلیس از فرشته ها بود، یا مسؤولیتی در آسمان به عهده داشت؟
حضرت فرمود: ابلیس از فرشتگان نبود، ولی فرشتگان خیال می كردند از آنها است، و خدا می دانست كه او از آنها نیست، و هیچ مسؤولیتی و نقشی در آسمانها نداشت، و هیچ امتیاز و كرامتی نداشت.
من آمدم نزد طیار، و به او خبر دادم از آنچه شنیدم، او این مطلب را رد كرد، و گفت: چگونه از فرشته ها نباشد، در حالی كه خداوند به ملائكه می گوید: (أسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبلیس) [1] «برای آدم سجده و خضوع كنید، همگی سجده كردند؛ جز ابلیس».
پس طیار خدمت امام صادق - علیه السلام - رسید در حالی كه من نزد او بودم -
[ صفحه 527]
از حضرتش سؤال كرد و گفت: فدایت شوم؛ آیا فرمایش خدا در جاهای متعدد در حین خطاب به مؤمنین: (یا أیها الذین آمنوا) «ای كسانی كه ایمان آورده اید» شامل منافقین می شود یا خیر؟
حضرت فرمود: بله، منافقین و گمراهان و هر كس كه ظاهرا به دعوت پیامبر اكرم لبیك گفت.
توضیح: گویا طیار بدین جهت از این آیه سؤال كرد تا زمینه را برای اشكال گرفتن بر امام - علیه السلام - به ادعای خروج منافقین از خطاب در فرمایش خدا: «ای كسانی كه ایمان آورده اید» آماده كند سپس اشكال كند كه منافقین چون از مؤمنین خارجند از این خطاب، پس ابلیس نیز از فرشتگان خارج است.
و چون امام صادق - علیه السلام - توضیح داد كه منافقین داخل در عنوان «ای كسانی كه ایمان آورده اید» می باشند، لذا دیگر جائی برای اشكال نماند.
علامه مجلسی - رحمه الله - (در ذیل همان حدیث) در كتاب نبوت گوید: حاصل حدیث این است كه خداوند از این جهت ابلیس را داخل فرشتگان نمود چون با آنها مخلوط بود، و ظاهرا از آنها بود. و خدا خطاب امر به سجود را به این حاضرین نمود كه ابلیس در میان آنها بود.
یا مراد به خطاب ای فرشتگان به عنوان مثال بود و ابلیس نیز مأمور بود، زیرا ظاهرا از آنان، و مظهر صفات آنها بود. [2] .
حضرت فرمود: ابلیس از فرشتگان نبود، ولی فرشتگان خیال می كردند از آنها است، و خدا می دانست كه او از آنها نیست، و هیچ مسؤولیتی و نقشی در آسمانها نداشت، و هیچ امتیاز و كرامتی نداشت.
من آمدم نزد طیار، و به او خبر دادم از آنچه شنیدم، او این مطلب را رد كرد، و گفت: چگونه از فرشته ها نباشد، در حالی كه خداوند به ملائكه می گوید: (أسجدوا لآدم فسجدوا إلا إبلیس) [1] «برای آدم سجده و خضوع كنید، همگی سجده كردند؛ جز ابلیس».
پس طیار خدمت امام صادق - علیه السلام - رسید در حالی كه من نزد او بودم -
[ صفحه 527]
از حضرتش سؤال كرد و گفت: فدایت شوم؛ آیا فرمایش خدا در جاهای متعدد در حین خطاب به مؤمنین: (یا أیها الذین آمنوا) «ای كسانی كه ایمان آورده اید» شامل منافقین می شود یا خیر؟
حضرت فرمود: بله، منافقین و گمراهان و هر كس كه ظاهرا به دعوت پیامبر اكرم لبیك گفت.
توضیح: گویا طیار بدین جهت از این آیه سؤال كرد تا زمینه را برای اشكال گرفتن بر امام - علیه السلام - به ادعای خروج منافقین از خطاب در فرمایش خدا: «ای كسانی كه ایمان آورده اید» آماده كند سپس اشكال كند كه منافقین چون از مؤمنین خارجند از این خطاب، پس ابلیس نیز از فرشتگان خارج است.
و چون امام صادق - علیه السلام - توضیح داد كه منافقین داخل در عنوان «ای كسانی كه ایمان آورده اید» می باشند، لذا دیگر جائی برای اشكال نماند.
علامه مجلسی - رحمه الله - (در ذیل همان حدیث) در كتاب نبوت گوید: حاصل حدیث این است كه خداوند از این جهت ابلیس را داخل فرشتگان نمود چون با آنها مخلوط بود، و ظاهرا از آنها بود. و خدا خطاب امر به سجود را به این حاضرین نمود كه ابلیس در میان آنها بود.
یا مراد به خطاب ای فرشتگان به عنوان مثال بود و ابلیس نیز مأمور بود، زیرا ظاهرا از آنان، و مظهر صفات آنها بود. [2] .
[1] سوره ي بقره آيه ي 34.
[2] تفسير العياشي: 1: 33، بحارالأنوار: ج 60 ص 217 ح 54.